MEMORIAŁ PAMIĘĆ OFIAR RZEZI WOLI – autor Maciej Grączewski

„Wola 1944: wymazywanie” – zaprezentowano nieznane zdjęcia dokumentujące Rzeź Woli

Otwartą w piątek (06.08.2021) wieczorem wystawę „Wola 1944: wymazywanie” – prezentującą fotografie zgromadzone przez prokuraturę we Flensburgu w sprawie Heinza Reinefartha, głównego wykonawcy Rzezi Woli – będzie można oglądać do 2 października w Kolonii Wawelberga w Warszawie.

Ekspozycję zorganizował Instytut Pileckiego we współpracy z Wolskim Centrum Kultury.

Dyrektor Instytutu Pileckiego, dr Wojciech Kozłowski, podkreślił, że ludobójstwo dokonane na Woli w sierpniu 1944 r. jest od początku istnienia tej instytucji w centrum jej zainteresowania. Jednym z najważniejszych elementów badań nad zbrodnią Woli są kwerendy prowadzone we współpracy z archiwami niemieckimi.

„Naszym zadaniem, szczególnie naszego oddziału w Berlinie, jest docieranie do takich źródeł jak te oraz ich udostępnianie” – wyjaśnił.

Kierująca berlińskim oddziałem Instytutu Pileckiego, Hanna Radziejowska,  opowiadając o szczegółach współpracy z archiwami niemieckimi, oceniła, że odkrywanie ich zasobów wywołuje refleksję dotyczącą „traumy, wymazywania i sprawiedliwości”. Dodała, że znaczenie materiałów dotyczących materiałów jest tym większe, że zdjęć dokumentujących Rzeź Woli jest bardzo niewiele.

„To kolejny element przywracania tożsamości Warszawy i Woli oraz przepracowania traumy wynikającej z niesprawiedliwości” – podkreśliła.

Kurator i współautor wystawy Tomasz Stefanek wyjaśnił, iż celem wystawy jest nie tylko przybliżenie historii próby pociągnięcia H. Reinefartha do odpowiedzialności, ale również postawienie pytania o niemiecką odpowiedzialność za zbrodnie II wojny światowej.

Czytaj całość: radiomaryja.pl

Instytut Pileckiego@InstPileckiego·6 sie (Twitter)

Trwa oprowadzanie kuratorskie po wystawie Wola 1944: Wymazywanie. Zdjęcia ze śledztwa w sprawie Heinza Reinefartha. Oprowadza Natalia Radulska z Instytutu Pileckiego, jedna ze współautorek wystawy.

Referat Pana Wojciecha Gardolińskiego z Konferencji „Rzeź Woli…”

 

Mgr inż. Wojciech Gardoliński                         Warszawa, 28.09.2019

RZEŹ WOLI JAKO ELEMENT METODYCZNEJ, ZAPLANOWANEJ ZAGŁADY MIASTA I LUDNOŚCI WARSZAWY 1939-19451.WPROWADZENIE

Współczesnemu światu, zupełnie nie znana jest Zagłada,jakiej doznała podczas drugiej wojny światowej, Stolica Polski Warszawa –nazywana kiedyś, ze względu na liczne, bogate pałace arystokracji, szacowne kościoły, wytworne, śródmiejskie kamienice, zabytkowe budynki i eleganckie parki -Paryżem Północy. Opinia światowa nic nie wie o celowej, zaplanowanej a następnie konsekwentnie zrealizowanej, metodycznej zbrodni Zagłady Miasta Warszawy oraz Jej Mieszkańców. Nawet dzisiejsi warszawiacy -w tym władze samorządowe i państwowe -kojarzą Zagładę Warszawy z Powstaniem Warszawskim i z gigantyczną ofiarą ludności cywilnej, barbarzyńsko mordowanej poczynając od RZEZI WOLI. A przecież,jeszcze zanim wybuchło Powstanie,ludność Warszawy „zredukowano” o około pół miliona,mordując, zgodnie z wcześniejszym Planem Zagłady Miasta,jej żydowskich i polskich mieszkańców(do czasu Powstania, wymordowano już ponad dwa razy więcej mieszkańców niż wyniosły później Ofiary Powstania–patrz p.2.4; 5.1).

Ta porażająca ofiara ludności cywilnej–stanowi tylko jeden aspekt planowej Zagłady. Aspekt drugi, też znaczący, to celowa, planowa i metodyczna, materialna i kulturowa Zagłada Miasta, jego obiektów,zasobów,infrastruktury i dziedzictwa, realizowana od początku okupacji, a następnie podczas Powstania, ale także przez kolejne 110 dni po jego upadku. Ten aspekt Zagłady,jest chyba mało uświadamiany lub lekceważony–nigdzie bowiem nie jest upamiętniony a władze nie rozumieją takiej potrzeby, choć żadne inne miasto świata nie doznało takiej tragedii [1].

Ofiara ludności cywilnej, razem z miastem skazanej na zagładę, poddanej masowej eksterminacji już od pierwszych dni okupacji, chociaż jest upamiętniona w wielu miejscach, to nigdzie w sposób pełny, ogarniający całość tragedii,czyli również wypędzonych ale też ograbionych mieszkańców razem z ograbionym, spalonymi celowo zburzonym miastem -tak, jakby chciano ukryć pełną, ogromną tragedię planowej i metodycznej Zagłady Warszawy.

Są piękne, potrzebne pomniki poświęcone „Bohaterom Warszawy”, „Poległym Niepokonanym” oraz „Powstańcom Warszawskim”. Jest nawet pomnik „Pamięci Ludności Woli Wymordowanej w Czasie Powstania …..” oraz wiele innych, lokalnych…

Brakuje natomiast w Warszawie,miejsca poświęconego pamięci zbrodni:planowej i metodycznej zagłady Warszawy –Pamięci Wymordowanych i Wypędzonych Mieszkańców oraz Skazanemu na Zagładę Miastu 1939 –1945.

Ofiarą było Miasto Warszawa z całymi zasobami i infrastrukturą oraz cała jego ludność -bezbronni cywile, zwyczajni bezimienni warszawiacy –w tym, zarówno bohaterowie jak i łajdacy, ale ani jedni, ani drudzy, nie zasłużyli przecież na unicestwienie.

Całość referatu w formacie PDF – POBIERZ

„ZAŁĄCZNIK DOKUMENTY I KORESPONDENCJA ” – PDF – POBIERZ

 

Konferencja „Osądzić rzeź Woli” – Warszawa, 28 września 2019

Konferencja naukowa pod patronatem honorowym prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Jarosława Szarka

• 

  Konferencja „Osądzić rzeź Woli” – Warszawa, 28 września 2019

• 

  Konferencja „Osądzić rzeź Woli” – Warszawa, 28 września 2019

• 

  Konferencja „Osądzić rzeź Woli” – Warszawa, 28 września 2019

• 

Konferencję poświęconą różnym aspektom zbrodni ludobójstwa, dokonanej przez Niemców na ludności Woli w pierwszych dniach Powstania Warszawskiego, poprzedziła Msza św. w kościele św. Wojciecha przy ul. Wolskiej 76, odprawiona o godz. 8.00.

O godz. 9:00 w kościele rozpoczęła się sesja, na którą złożyły się relacje świadków, filmy oraz prezentacja dokumentów. Towarzyszyła jej wystawa. Część konferencji odbywającą się w kościele otworzyła wicemarszałek Sejmu RP Małgorzata Gosiewska, która również objęła patronat nad konferencją.

Po południu w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” przy ul. Marszałkowskiej 21/25 odbyły się dwie pozostałe sesje – historyczna i prawna.

►List prezesa IPN Jarosława Szarka do uczestników konferencji

 

PROGRAM

Część I – Kościół parafii św. Wojciecha, ul. Wolska 76

08:00 – 09:00 Msza Święta koncelebrowana

09:00 – 11.30

– Otwarcie konferencji i wystawy – wicemarszałek Sejmu RP Małgorzata Gosiewska

– Wystąpienie burmistrza Woli Krzysztofa Strzałkowskiego

– Blok świadectw i filmów dokumentalnych – przewodniczy red. Hanna Dobrowolska

• Film „Śladami rzezi Woli” – reż. Grzegorz Kutermankiewicz
• Wystąpienia świadków rzezi Woli
• Prezentacja relacji zmarłych świadków
• Prezentacja „Rzeź Woli w niemieckiej dokumentacji lotniczej” – Zygmunt Walkowski
• Film „Masakra Redemptorystów Woli” – ks. prof. Paweł Mazanka, Krzysztof Żurowski

Złożenie wieńców.

Przerwa  [indywidualne zwiedzanie wystawy].

Część II – Centrum Edukacyjne IPN Przystanek Historia, ul. Marszałkowska 21/25

[uczestnictwo dla osób zarejestrowanych poprzez stronę http://genocidewola44.pl/]

12:30 rejestracja

13:30 – 15:30 Blok historyczny – przewodniczy prof. Wiesław Wysocki

• List prezesa IPN Jarosława Szarka
• „Wydarzenia na Woli w sierpniu 1944” – Marek Strok
• „Rzeź Woli jako element zagłady Warszawy” – Wojciech Gardoliński, Józef Menes
• Śledztwo w GKŚZpNP dotyczące Rzezi Woli” – Jolanta Chankowska
• „Stan badań Rzezi Woli” – Katarzyna Utracka

Dyskusja

15:30 – 15:40 Przerwa

15:40 – 17:40 Blok prawny – przewodniczy prof. Piotr Daranowski

• „Rzeź Woli w świadomości społecznej” – prof. Andrzej Szpociński
• „Rzeź Woli – aktualne problemy odpowiedzialności” – prof. Tadeusz Jasudowicz
• „Niemieckie prawo okupacyjne regulujące stosunki polsko-żydowskie w Generalnym Gubernatorstwie” – prof. Bogdan Musiał
• „Straty i szkody wojenne Polski 1939-1945” – prof. Krzysztof Miszczak
• „Dochodzenie roszczeń od RFN za zbrodnie II wojny światowej” –   mec. Lech  Obara
• „Najwyższy Trybunał Narodowy”  – prof. Karol Karski

Dyskusja

17:55 – 18:10 Przerwa

18:10 – 19:10 Dyskusja generalna – przewodniczy red. Krzysztof Jabłonka

• Podjęcie uchwał
• Zamknięcie konferencji

 

Źródło –  IPN

Obchody 75. rocznicy Rzezi Woli 1944 5 sierpnia 2019 r. – www.Solidarni2010

.

Obchody Rzezi Woli 1944 zgromadziły tysiące warszawiaków w miejscach kaźni – m.in. na ul.Górczewskiej [foto] oraz przy pomniku na Lesznie [galeria]. Marsz Pamięci, który wyruszył z Leszna na Cmentarz wolski, połączył 4 pokolenia w drodze, którą pędzeni byli sami Ocalali, jako dzieci, ich rodzice, dziadkowie, pradziadkowie… Konferencja „Osądzić Rzeź Woli” organizowana 28 września w Warszawie siłami społecznymi przy współpracy z IPN ma przedstawić metodykę niemieckiej zbrodni i upomnieć się o jej osądzenie. Jest to możliwe wobec nieprzedawniania się zbrodni ludobójstwa, do jakich należy śmierć 60 tysięcy naszych Rodaków. Podczas obchodów po Apelu Pamięci na Lesznie organizatorzy Konferencji złożyli wieniec oraz zarejestrowali liczne bezcenne świadectwa Ocalałych.

POLECAMY: http://genocidewola44.pl

Wśród Ocalałych – dwie siostry [Wanda Karmańska i Władysława Sławecka], w czasie Powstania mające 11 i 8 lat – na zdjęciu wraz z córkami i wnuczką po zakończeniu obchodów przy pomniku [ul.Górczewska 32]. Obok pamiątkowy krzyż ustawiony z okazji 75. rocznicy wydarzeń z tablicą upamiętniającą śmierć kilkuset osób w tym miejscu, ul.Górczewska 53, oraz miejsce uwięzienia rodzin w oczekiwaniu na rozstrzelanie [w głębi planu znajdowały się drewniane baraki, które posłużyły Niemcom do zgromadzenia ludności cywilnej]. Obie Panie 5 sierpnia 1944r. oczekiwały na śmierć wraz z rodzinami w tym miejscu…

Symbolem zbrodni, nawet w czasach gdy Rzeź Woli była niemal przemilczana, stała się Wanda Lurie, nazywana Polską Niobe. W trakcie pacyfikacji Powstania Warszawskiego, będąc w dziewiątym miesiącu ciąży, przeżyła egzekucję i rozstrzelanie trójki swoich dzieci. Kolumna uchodźców, w której znalazła się Wanda Lurie, została skierowana na ul. Wolską, pod numer 55, do fabryki „Ursus”, z której słychać było salwy.

„W grupie, w której byłam, było wiele dzieci po 10–12 lat, często bez rodziców. […] Błagałam otaczających nas Niemców, by ratowali dzieci i mnie. Któryś z nich zapytał, czy mogę się wykupić. Dałam mu trzy złote pierścionki. Wziął je, lecz kierujący egzekucją oficer kazał mnie dołączyć do grupy idącej na rozstrzelanie. Zaczęłam go błagać o życie dzieci, mówiłam o honorze oficera. Odepchnął mnie tak, że się przewróciłam. Widział, że jestem w ostatnim miesiącu ciąży. Potem uderzył i pchnął mojego starszego synka, wołając: prędzej, prędzej, ty polski bandyto! Podeszłam w ostatniej czwórce wraz z trojgiem dzieci do miejsca egzekucji […]. Dzieci szły, płacząc. Starszy widząc zamordowanych, krzyczał, że nas zabiją. W pewnym momencie oprawca stojący za nami strzelił starszemu synkowi w tył głowy, następne strzały ugodziły młodsze dzieci. Potem strzelano do mnie. Przewróciłam się na lewy bok” – zeznawała Wanda Lurie w 1946 r. przed Okręgową Komisją Badania Zbrodni Niemieckich.

Kula trafiła ją w kark, przeszła przez dolną część czaszki i wyszła przez prawy policzek, wybijając kilka zębów. Podczas dobijania otrzymała trzy postrzały – w obie nogi. Ciężarną Wandę Lurie przywaliła sterta trupów. Pod wieczór żołnierz niemiecki szukając kosztowności, stanął na jej ciele, uszkadzając lewą kostkę i krusząc obojczyk. Po wielu godzinach dzięki pomocy innych ocalonych dotarła do kościoła św. Wojciecha, a następnie do obozu w Pruszkowie i szpitala w Leśnej Podkowie. 20 sierpnia urodziła syna. W 1945 r. liczbę ofiar tej egzekucji oszacowano na 8 tys. Na miejscu znaleziono ponad tonę spalonych szczątków.

Czytaj całość artykułu na www.solidarni2010

Foto: Galeria » 75. rocznica Rzezi Woli